Oorsprong van de Familienaam

Enkele eeuwen geleden had iedere persoon slechts één naam, die duidde op een bepaald kenmerk of eigenschap. Soms werd een bijnaam gegeven om de persoon te onderscheiden van andere gelijknamige personen. In de 12de eeuw kwamen deze bijnamen in onze streken in gebruik. Echte familienamen werden pas in de periode tussen de 12de en de 17de eeuw algemeen gebruikt, eerst in de Zuidelijke Nederlanden later ook in de Noordelijke.

De meeste namen hebben echter door allerlei oorzaken een hoop varianten meegekregen in de loop der jaren. De schrijfwijze van een naam hing af van diegene die de naam noteerde en vermits de meeste mensen niet konden lezen noch schrijven was er ook geen controle op.

Deze varianten zijn wat betekenis betreft gelijkwaardig en de dragers van deze varianten zijn dan ook dikwijls familie van elkaar, in de genealogische betekenis. Het omgekeerde komt ook voor, zoals blijkt uit recent DNA onderzoek dat nu kan aantonen dat mensen met dezelfde familienaam niet dezelfde stamvader hebben wegens niet geregistreerde adopties of "ongelukken" onderweg.

De basis van naamgeving kon zijn: afstamming ("zoon van"), beroep (bakker, mulder), kenmerk, eigenschap (De Lange) of, zoals in dit geval, herkomst.

De namen met ingaheem bevatten als eerste element een persoonsnaam, gevolgd door inga (hetzelfde achtervoegsel als in leerling, volgeling en Vlaming), de lieden of volgelingen van, en als tweede element: heem, woonplaats. Ze duiden dus woonplaatsen aan van leiders, aanvoerders van een groep mensen, die met hen meetrokken.

uit "Oude heemnamen in Groot-Asse"  door Dr Frans Claes SJ 
(uit Ascania-tijdschrift 1994-3):

De naam "Huysecom" heeft een geografische oorsprong en duidt de herkomst aan van de naamdrager. In dit geval, en dat is nog duidelijker in de variant "Huysegem" ligt de oorsprong in een gehucht van Asse. Het gehucht Husenghem is terug te vinden in de 13de eeuw en evolueerde tot Huysseghem in de 15de eeuw. Vanaf de 18de eeuw werd de plaatsaanduiding Huysseghem verdrongen door de gehuchtnaam "Walfergem" met het Kasteel van Walferghem, nu bekend als het landgoed Delvaux, gelegen langs de Wolfrotstraat in Asse. ("Het Kasteel van Walfergem" ;R. Delvaux, F. De Smedt, F. Meurisse, F.J. Van Droogenbroec, Asse 200k) (zie oude kaarten)

Plaatsnamen op "gem" zijn talrijk in zuid Vlaanderen en Brabant, tussen Dender en Zenne, in zuid Limburg en Antwerpen in de buurt van waterwegen waar de grond vruchtbaarder is dan elders in de Kempen.

Groot-Asse telt opvallend veel plaatsnamen met heem, die beschouwd worden als vormingen uit de tijd van de Frankische landname. Het grote aantal ervan wordt verklaard doordat de gemeente op de beste leemgrond van Brabant gelegen is en de Franken zich bij hun komst het eerst op de vruchtbaarste gronden gevestigd hebben. (Verbesselt V 1966: p. 232-233; J. Lindemans 1940: p. 14).

De Franken woonden in Noord-Brabant sinds midden 4de eeuw, maar pas na het vertrek van de Romeinen in de 5de eeuw konden ze het gebied echt in bezit nemen. In deze tijd werd de woonplaats van een aanvoerder met een groep mensen aangeduid met haim of heem. Volgens Gysseling  (Gysseling 1978: p. 12-13) dateert deze naamvorming van uit de 7de eeuw. Die woonplaats bestond uit een Frankische villa of een grote hoeve met alles erbij of eraan wat zo'n groep mensen nodig had. Zo'n hoeve kon uitgroeien tot een dorp, tot een gehucht ofwel beperkt blijven tot een grote alleenstaande boerderij. Dit laatste was het geval met Husenghem, nu gekend als Huizegem.   (Dr. Frans Claes S J.(uit Ascania-tijdschrift 1994-3)

De naam Husegem, later Huizegem, is dus de woonplaats van de lieden van Husingo (Gysseling) of Husingaheim, d.i. de persoonsnaam Huso + inga + heem (J. Lindemans 1952: p. 366)

In Asse worden vijf ingaheem namen vermeld: Volkegem, Krokegem, Husenghem, Hunenghem en Walferghem, die op één lijn liggen, nl. op de heuvelrug die gaat van het noorden naar het oosten van het dorp. Deze ligging zou erop wijzen dat de Franken zich daar op al eerder, in de Romeinse periode, bewerkte akkerlanden hebben gevestigd (Verbesselt V 1966: p. 14-15).

De oudste vermelding van een persoon die genoemd werd naar zijn woonplaats in Husenghem was Henricus, zoon van Balduinus de Husenghem. Deze word vermeld in een oorkonde van 11/11/1269 van de abdij van Affligem. Henricus had een dochter Katharina. In de lijst van poorters van Asse uit 1350 wordt er eveneens een Henric van Husegem vermeld en in het cijnsboek van het St Janshospitaal in Brussel staat er een Wouter van Husegem vermeld die een halve bunder land had liggen op het Woluwerot of Wolvverot die verband houdt met de nog gangbare naam wolfrot, wat meteen de huidige straatnaam Wolfrotstraat verklaart waarlangs het landgoed Husegem, het huidige landgoed Delvaux, gelegen is.

De naam van het gehucht Husegem, evenals het Hof van Husegem, komt vanaf de 14de tot de 18de eeuw veelvuldig voor in allerhande geschriften wat erop duidt dat de inwoners betrokken waren bij verschillende commerciële en bestuurlijke activiteiten. Vanaf de 18de eeuw wordt de naam Husegem geleidelijk aan verdrongen door Walfergem.

Er is echter nog een tweede gehucht Husegem, en wel in Denderleeuw in de provincie Oost-Vlaanderen op de grens met Vlaams Brabant, op een 10tal km van Asse. Vandaag bestaat nog steeds de wijk en de parochie "Huissegem" en de "Huissegemstraat" in Denderleeuw. (Verklarend woordenboek van de Familienamen - Dr Frans Debrabandere)

Op de Ferraris kaarten van 1771-1778 staat Huyssegem vermeld als een wijk in de buurt van het Kasteel van Liedekerke (dat niet meer bestaat gravure). Op de Vandermaelen kaarten van 1846-1854 staat Huysegem op die plaats vermeld. Op de Popp kaarten van 1842-1879 staat op die plaats Huisegem veld. Langs dat veld loopt op die kaart de Landuytstraat en Kasteelstraat. Die beide straten staan ook op meer recente topografische kaarten, maar een deel van die straat heet dan Huissegemstraat. (Zie op 'Oude kaarten')

Geografische spreiding

Op de site "familienaam.be" en andere, kan de spreiding van de verschillende varianten opgezocht worden. (zie onder WELKOM)

De laatste beschikbare gegevens dateren uit 2008.

HUYSECOM is vooral geconcentreerd in Vlaams Brabant (rond Leuven, Tienen Landen) In Brussel en rond Luik.

HEUSICOM vooral rond Luik, Hannut en Namen.

HEYSECOM vooral rond Hannut

HUYSEGOMS vooral in Vlaams Brabant en Brussel

HUYSEGEMS vooral in het N-O van Vlaams Limburg en de Kempen.

Heusicom komt ook voor in Frankrijk, vooral Charentes-Maritime.

Huysecom is ook aanwezig in Quebec, Canada.

De oudste beschikbare gegevens over de naam HUYSECOM zijn deze van Franciscus Huysecom gehuwd met Catharina Ruts. Van daar loopt een rechtstreekse lijn tot op vandaag naar:

1. Leuven en omstreken: zie schema LEUVEN